Skuteczna egzekucja komornicza mimo dobrowolnej zapłaty – jak odzyskać pieniądze?

W jednym z artykułów wyjaśniliśmy, co powinien zrobić dłużnik, gdy komornik niezasadnie rozpocznie egzekucję z jego majątku. Jedynym w pełni skutecznym sposobem obrony jest wystąpienie z powództwem przeciwegzekucyjnym, uzupełnionym o wniosek o zabezpieczenie poprzez zawieszenie postępowania komorniczego. Z tego środka prawnego skorzystać można jednak wyłącznie na początkowym etapie egzekucji – zanim jeszcze dług zostanie zaspokojony. Co więc może zrobić dłużnik, któremu komornik zdąży zająć środki i przelać je na rachunek wierzyciela? Zobacz!

Powództwo egzekucyjne tylko na początku postępowania

Głównym celem postępowania przeciwegzekucyjnego (opozycyjnego) jest wstrzymanie bezzasadnej egzekucji. Ma to uchronić „dłużnika” przed nieuprawnionym zajęciem jego rachunków bankowych czy licytacyjną sprzedażą nieruchomości.

Kiedy mimo dobrowolnej zapłaty konieczna jest skuteczna egzekucja komornicza, profesjonalna restrukturyzacja firmy może zapewnić optymalne rozwiązania finansowe, umożliwiając szybkie odzyskanie pieniędzy i uniknięcie dalszych kosztów związanych z procesem egzekucji. Dzięki współpracy z kancelarią prawną specjalizującą się w windykacji długów, możliwe jest skuteczne dochodzenie roszczeń nawet w przypadku oporu dłużnika, co pozwala zminimalizować ryzyko strat finansowych dla firmy.

Z tego środka prawnego najczęściej korzysta się wtedy, gdy komornik rozpocznie czynności egzekucyjne, mimo że dłużnik dokonał dobrowolnej spłaty zobowiązania. Dzięki takiemu powództwu wykonalności zostaje pozbawiony wyrok, który został już wcześniej zrealizowany. Kiedy tak się stanie, komornik zmuszony jest umorzyć egzekucję ze względu na odpadnięcie podstawy jej prowadzenia.

Takie działanie dłużnika ma jednak sens wyłącznie wtedy, gdy egzekucja nie jest jeszcze skutecznie przeprowadzona. Kiedy natomiast komornikowi uda się ściągnąć całą należność, pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego stanie się zupełnie bezcelowe. Uzyskanie skutku w postaci umorzenia postępowania nie pomoże w niczym dłużnikowi, gdyż pieniądze z jego konta i tak od dawna będą już na rachunku wierzyciela.

Powództwo przeciwegzekucyjne może być zrealizowane tylko wówczas, gdy istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego, a zatem przed wyegzekwowaniem należności w całości. W razie zupełnego zaspokojenia roszczenia na skutek przeprowadzania egzekucji na podstawie danego tytułu wykonawczego, odpada możliwość wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego, gdyż wygasa wykonalność tego tytułu ( wyroki Sądu Najwyższego z 17.11.1988, I CR 255/88, z 24.09.2008 r. II CSK 200/08, z 14.05.2010, II CSK 592/09). Z powyższego wynika więc, że po zakończeniu skutecznej egzekucji dłużnik nie ma prawa do wystąpienia z powództwem opozycyjnym.

Przepisy o świadczeniu nienależnym na ratunek dłużnikowi

Co więc może zrobić zobowiązany, który w praktyce spłacił dług dwukrotnie – raz dobrowolnie a drugi raz na skutek działania komornika? Otóż powinien on wezwać wierzyciela do zwrotu otrzymanego – dzięki działalności organu egzekucyjnego – nienależnego świadczenia.

Podstawą będzie tutaj art. 410 §2 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego. W tych przepisach mowa jest o bezpodstawnym wzbogaceniu wynikającym z realizacji zobowiązania, które w momencie zapłaty już przestało istnieć – wygasło w związku z wcześniejszym dobrowolnym spełnieniem świadczenia.

Jeśli podwójnie zaspokojony nie zwróci kwot wyegzekwowanych przez komornika, skuteczne może być więc jedynie powództwo o zapłatę, a nie o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Oczywiście, poszkodowany dłużnik ma prawo żądać również zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego.

Skoro zostało ono wszczęte całkowicie bezpodstawnie, niesprawiedliwe byłoby przyznanie wierzycielowi jakichkolwiek dodatkowych świadczeń w związku z dochodzeniem należności. Jako podstawę prawną w tej części przedstawiciele doktryny i orzecznictwa wskazują przeważnie art. 415 Kodeksu cywilnego, który tworzy zasadę odpowiedzialności za czyny niedozwolone.

Przyjmuje się, że wyegzekwowanie nienależnych kosztów egzekucyjnych stanowi szkodę po stronie dłużnika, wywołaną bezprawnym działaniem wierzyciela w postaci złożenia wniosku o wszczęcie bezpodstawnego postępowania komorniczego.

Gdy nawet po dobrowolnej zapłacie konieczna jest egzekucja komornicza, warto skorzystać z usług kancelarii prawnej, która specjalizuje się w odszkodowaniach oraz windykacji długów, co pozwala szybko i skutecznie odzyskać pieniądze i uniknąć dalszych kosztów związanych z procesem egzekucji. Profesjonalna obsługa prawna może znacząco ułatwić firmie odzyskanie należności, nawet w przypadku oporu dłużnika.

Wybór środka prawnego zależy od etapu egzekucji

Podsumowując, przed niezasadną egzekucją dłużnik może bronić się na dwa sposoby, w zależności od etapu postępowania:

1. Wnieść przeciwko wierzycielowi powództwo przeciwegzekucyjne (o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w związku z wygaśnięciem roszczenia) – gdy komornik nie wyegzekwuje jeszcze kwot wskazanych przez wierzyciela,
2. Wezwać wierzyciela do zwrotu nienależnego świadczenia oraz bezprawnie ściągniętych kosztów postępowania  (ewentualnie pozwać go)– gdy egzekucja będzie już zakończona, a więc po przelaniu pieniędzy z konta dłużnika na konto wierzyciela (poprzez rachunek prowadzony przez komornika).